Meer lezen?
Kies rechts in het menu het volgende verhaal over solidariteit dat u wilt lezen of ga terug naar de overzichtspagina.
‘Verzekeraars maken mogelijk. Dat betekent dat wij ervoor zorgen dat klanten, en daarmee de samenleving, verder komen. Wij brengen risico’s van onze klanten terug tot een voor hen acceptabel niveau. Dat geeft mensen het vertrouwen nieuwe stappen te zetten in het leven. Wij organiseren solidariteit en maken risico’s beheersbaar’. Aldus de Gedragscode Verzekeraars. Verzekeraars organiseren solidariteit.
Solidariteit wordt vaak geassocieerd met begrippen als verbondenheid en saamhorigheid. Je helpt elkaar zonder dat er onmiddellijk een tegenprestatie tegenover staat. Je doet het voor elkaar en met elkaar. En een bijdrage voelt niet als een offer maar als een investering in het collectief.
Maar wie verzekert zich omwille van de solidariteit? Dat ik mij verzeker is geheel vanuit mijn eigenbelang te begrijpen. Ik wil mijn eigen risico’s beheersbaar maken. Waarom zou ik omwille van het geluk en welzijn van anderen premie betalen? Anderen die ik helemaal niet ken. Als ik iemand wil helpen, dan kies ik graag zelf het ‘goede doel’. Maar toch … door me te verzekeren, door een premie te betalen, draag ik bij aan de solidariteit in Nederland. Een onbedoeld maar positief neveneffect. De solidariteit die ik hier beschrijf, speelt zich af tussen degenen die geluk en pech hebben (kans-solidariteit). Deels is hier ook sprake van subsidiërende solidariteit waarbij overdrachten ex ante plaatsvinden (dus vóór het intreden van het risico) van degenen die meer betalen dan de premie die hoort bij hun risicoprofiel naar degenen die minder betalen dan overeenkomt met hun risico. Een vorm van solidariteit die onvermijdelijk lijkt, zolang je ex ante de risicoprofielen niet goed kunt inschatten.
Solidariteit. Onbedoeld, maar positief. Het klinkt haast als een sprookje. ‘ En ze leefden nog lang en gelukkig’
Maar tijden veranderen. Door meer beschikbare en betere data zijn risicoprofielen ex ante steeds beter te berekenen. Dat is fijn voor de verzekeraar. Die kan dan beter differentiëren. En dat is fijn voor mij, omdat ik dan niet ongevraagd en ongewild meebetaal aan vermijdbare risico’s van derden.
Maar het kind van de rekening is … de solidariteit. Die wordt steeds kleiner. Als onbedoeld, en voor degenen die solidariteit een warm hart toedragen, negatief neveneffect. Ik sprak tot nu toe vanuit ik-waarden. Mensen hebben waarden en worden gemotiveerd door deze waarden. Ik-waarden zijn gericht op mijn eigen wensen, behoeftes en belangen. Solidariteit is een wij-waarde. De wij-waarden hebben betrekking op ons samen, op onze specifieke relatie. Ze ontstaan door en bestaan omwille van die relatie. Wij-waarden geven een antwoord op de vraag: hoe kan ik op een positieve manier bijdragen aan onze relatie? Met wij-waarden geven we uitdrukking aan onze verbondenheid en saamhorigheid. Verzekeraars organiseren deze wij-waarden. Alleen, wij-waarden moeten worden onderhouden. Anders verliezen ze hun legitimiteit en worden verzekerden nog slechts aangesproken op hun ik-waarden: What’s in it for me?
Verzekeraars maken mogelijk. Maar met de toenemende mogelijkheden voor verzekeraars komt de solidariteit onder druk te staan. Welke verzekeraar durft af te wijken van de statistieken? En moeten verzekeraars, als zij solidariteit willen organiseren, niet actief bijdragen aan het warm houden van de wij-waarden? Omdat anders de solidariteit aan een paradox ten onder gaat: hoe meer we weten over de manier waarop we met anderen solidair zijn, hoe minder we hiertoe bereid zijn. Tenzij … we bereid zijn vanuit wij-waarden naar verzekeren te kijken.
Edgar Karssing (1969) is als universitair hoofddocent beroepsethiek en integriteitsmanagement verbonden aan Nyenrode Business Universiteit.
Naast het verzorgen van onderwijs op de universiteit wordt Edgar veel gevraagd voor workshops en lezingen voor professionals, managers, compliance officers, bestuurders en leden van de raad van commissarissen. Zowel in de publieke als private sector, met speciale aandacht voor de financiële sector. Onderwerpen zijn bijv.: integriteit, integriteitsmanagement, beroepsethiek, compliance, omgaan met dilemma’s, morele moed, vertrouwen, toezien op integriteit, fiscale ethiek, markt/recht/moraal, Aristotelisch bankieren en verzekeren, privacy en solidariteit. Ook adviseert Edgar organisaties over ethiek, integriteit en compliance.
Edgar publiceert regelmatig over integriteit, morele competentie en filosofie in de praktijk. Enkele boeken zijn 'Morele competentie in organisatie' (2000), 'Integriteit in de beroepspraktijk' (2006) en 'De oplossing is het probleem niet! Reflecties op ethiek, integriteit en compliance' (2011).
Edgar is winnaar van de Nationale Compliance Award 2010 en lid van de klankbordgroep Big Data van het Verbond van Verzekeraars.
Contact: e.karssing@nyenrode.nl
Kies rechts in het menu het volgende verhaal over solidariteit dat u wilt lezen of ga terug naar de overzichtspagina.