Feit of fabel: Schade veroorzaakt in het verkeer onder invloed van lachgas is niet verzekerd.
1 april 2020 - U heeft ze vast wel eens zien liggen op straat: die kleine zilverkleurige stalen patronen. Deze patronen worden gebruikt als drijfgas voor slagroomspuiten of in apparaten om zelf bruisende frisdrank mee te maken. Vaak liggen er in de buurt van die patronen ook leeggelopen ballonnen waardoor het lijkt alsof iemand een feestje heeft gegeven en na afloop de rommel niet heeft opgeruimd.
De kans is echter groot dat dit geen restanten van een feestje zijn, maar dat mensen deze spuitbuspatronen en ballonnen hebben gebruikt voor het inhaleren van lachgas. Lachgas wordt normaal gesproken als narcosemiddel gebruikt in het ziekenhuis of als kortdurende pijnstiller door tandartsen en in ambulances. Dat type lachgas is van medische kwaliteit en gemengd met zuurstof. Daarnaast kan lachgas worden gebruikt in huishoudelijke apparatuur zoals hierboven al genoemd. De patronen uit die apparatuur worden steeds vaker aangeschaft voor het inhaleren van lachgas of, volgens de scheikundige naam, N2O (di-stikstofmonoxide). Op feesten worden zelfs grote cilinders vol N2O gebruikt om de aanwezigen te kunnen voorzien een gewenste hoeveelheid lachgas.
Het inhaleren van lachgas zorgt vrijwel meteen voor een korte roes waarin de gebruiker een aantal minuten de volgende effecten kan ervaren:
- Het gevoel van bijna- bewustzijnsverlies
- Duizelingen
- Evenwichtsstoornissen
- ‘In elkaar overlopen’ van wat men ziet en hoort
- Gonzende geluiden
- Gevoel dat men helemaal wegzakt
- Lachbuien
Ik hoef niet uit te leggen dat bovenstaande reacties op het gebruik van lachgas levensgevaarlijk zijn, helemaal bij deelname aan het verkeer. Door de toename van het gebruik van lachgas is ook het aantal verkeersongelukken (waarbij lachgas in het spel was) explosief gestegen: In 2016 ging het om zestig gevallen, halverwege 2019 waren het er al 960. Lachgas wordt voornamelijk gebruikt door jongeren. Uit een enquête van jongerenorganisatie TeamAlert in samenwerking met de NOS blijkt dat veel jongeren zich niet bewust zijn van de risico’s. Van de 193 jongeren die aan de enquête hebben meegedaan, denkt 47% dat het gebruik van lachgas hun rijstijl niet beïnvloedt. Redenen om lachgas te gebruiken in de auto zijn volgens de geënquêteerde jongeren ‘verveling’, ‘leuk om te doen’ en ‘spannend’. Ook vinden zij dat ‘het moet kunnen’.
De politie denkt daar anders over. "Gebruik van lachgas tijdens het rijden is een vorm van afleiding die zeer ongewenst is", zegt de politie. "Ook al is de werking van lachgas van korte duur, het is direct van invloed op de rijvaardigheid. En dus ben je, ook al is het voor een korte periode, onder invloed."
Het kabinet wil graag een verbod op het recreatief gebruik van lachgas, ook om het aantal verkeersincidenten te verminderen. Maar hoe dat gehandhaafd moet worden, is niet duidelijk.
Herkenbaarheid
De aanwezigheid van lachgas in het lichaam is nauwelijks te controleren. Met bloed-, speeksel- of urinetests wordt lachgas niet herkend. Agenten moeten dus iemand op heterdaad betrappen bij het innemen van lachgas. De aanwezigheid van spullen als ballonnen, cilinders of een tank in een auto bewijzen nog niet het gebruik van lachgas op dat moment.
Om te kunnen bewijzen dat er inderdaad lachgas in het spel was, onderzoekt de politie nu een medisch hulpmiddel waarmee kan worden aangetoond of lachgas inderdaad aanwezig was in ballonnen of cilinders die in de aangehouden auto zijn aangetroffen.
Strafbaar
Het bezit en gebruik van lachgas is niet strafbaar. De werkzame stof staat (nog) niet op de lijsten in de Opiumwet, wat het technisch gezien geen drug maakt. Dus het bezit en/of het gebruik van lachgas is op basis van de wet niet strafbaar. Betekent dit dan ook dat het gebruik van lachgas in het verkeer ook niet strafbaar is?
Artikel 8 WVW
Artikel 8 van de wegenverkeerswet 1994 (WVW) vermeldt onder andere het volgende: ‘Het is een ieder verboden een voertuig te besturen of als bestuurder te doen besturen, terwijl hij verkeert onder zodanige invloed van een stof, waarvan hij weet of redelijkerwijs moet weten, dat het gebruik daarvan - al dan niet in combinatie met het gebruik van een andere stof - de rijvaardigheid kan verminderen, dat hij niet tot behoorlijk besturen in staat moet worden geacht.’
Dus artikel 8 WVW kan betekenen dat het gebruik van lachgas, dat niet strafbaar is, toch ervoor kan zorgen dat een voertuig niet mag worden bestuurd als de bestuurder onder invloed is. En de consequenties kunnen zijn dat de bestuurder een boete krijgt en dat het rijbewijs wordt ingevorderd. Er moet dan wel kunnen worden bewezen dat de bestuurder onder invloed van lachgas heeft gereden. Het alleen aanwezig zijn in een auto waarin ook lachgas wordt aangetroffen, is niet voldoende bewijs om te spreken over overtreding van artikel 8 WVW.
Verzekering
Verzekeraars hebben in hun polisvoorwaarden van de motorrijtuigverzekering een bepaling opgenomen waarin wordt vermeld dat schade veroorzaakt onder invloed van een bedwelmend of een opwekkend middel (dus niet alleen alcohol) niet is verzekerd. Een benadeelde die schade lijdt doordat een schade is veroorzaakt onder invloed, krijgt de schade wel vergoed van de verzekeraar van de schadeveroorzaker, maar vervolgens zal die verzekeraar de schade verhalen op de verzekeringnemer.
Dit betekent dat de stelling van deze keer niet naar het land der fabelen verwezen kan worden. Immers, schade veroorzaakt onder invloed van een bedwelmend middel, want dat is lachgas, is niet verzekerd. Maar het probleem hierbij is wel dat eerst bewezen zal moeten worden dat de bestuurder de schade heeft veroorzaakt onder invloed van lachgas. En, zoals u net heeft kunnen lezen, is de aanwezigheid van lachgas in het lichaam nauwelijks controleerbaar.
In dit artikel is gebruik gemaakt van informatie van de NOS en van Kuster Advocatuur.
Auteur
Gert-Jan Paauw, specialist verzekeringstechniek
