23 oktober '24 - In de loop van de jaren is bij veel mensen het idee ontstaan dat wanneer iemand schade lijdt, er iets of iemand anders aangewezen moet kunnen worden dat/die schuld heeft aan de schade en die de schade dan ook moet vergoeden. In de volksmond wordt dit ook wel omschreven als: Pech is weg.
Feit of Fabel: Wanneer bij een schade sprake is van een ongelukkige samenloop van omstandigheden, ontbreekt de aansprakelijkheid.
Casus I
Er zijn echter situaties waarin simpelweg geen schuldige of aansprakelijke persoon kan worden aangewezen. In veel gevallen, maar niet alle, speelt dat in situaties waarbij iemand in de privésfeer een ander belangeloos helpt. Als voorbeeld kan de casus van de verhuizende zussen gelden. De ene zus helpt de andere zus met het naar boven brengen van een kast. Doordat een van de zussen, die lager op de trap stond, de grip op de kast dreigde te verliezen, gaf zij een duw aan de kast op het moment dat de kast een draai maakte. Hierdoor raakte de arm van haar zus die boven aan de trap stond, bekneld tussen de kast en de muur. De laatste liep hierdoor ernstig letsel op aan haar arm. Vervolgens stelde de ene zus de ander aansprakelijk voor haar letsel. In hoger beroep stelde het Hof dat de duw, die de zus aan de kast gaf, gezien kon worden als een onrechtmatige daad, omdat op die manier het gevaar werd gecreëerd dat men de controle over de kast kon verliezen (met alle gevolgen van dien).
De Hoge Raad oordeelde echter dat dit niet onder alle omstandigheden zo is. In dit geval was de mate van waarschijnlijkheid dat er een ongeval zou plaatsvinden niet zo groot dat de zus die de duw gaf zich hiervan had moeten onthouden. Het letsel is toe te schrijven aan de ongelukkige gang van zaken bij een verhuizing. Kortom: geen aansprakelijkheid.
Overigens hebben meerdere verzekeraars, als het gaat om schade door ongelukkige samenloop van omstandigheden, een bepaling in de voorwaarden van de Aansprakelijkheidsverzekering voor Particulieren opgenomen waarin schade tijdens het verrichten van een vriendendienst wordt vergoed, vaak beperkt tot een bepaald bedrag.
Casus II
Hoewel eerder aangegeven dat veel van de situaties zoals hierboven zich in de privésfeer afspelen, komt het ook voor in een andere setting. Een voorbeeld hiervan is de speelse duw die de ene collega tijdens werktijd aan een andere collega uitdeelt, waardoor de laatste valt en letsel aan de knie oploopt. Hoewel er sprake was van ernstig letsel was de conclusie dat er geen sprake was van onrechtmatig handelen. De duw was namelijk niet erg hard en de duwende collega niet had behoeven te zien dat benadeelde juist op dat moment op het verkeerde been stond, waardoor deze viel. Ook hier was sprake van een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Geen aansprakelijkheid.
Uit de aangehaalde voorbeelden blijkt wel dat gekeken moet worden naar de concrete omstandigheden van het geval. Wat is er gebeurd? Onder welke omstandigheden gebeurde dat? Het is niet moeilijk voor te stellen dat wanneer de speelse duw gegeven wordt wanneer beide collega’s op een schuin dak aan het werk zijn, de beoordeling anders zal uitvallen.
De Stelling
'Wanneer bij een schade sprake is van een ongelukkige samenloop van omstandigheden, ontbreekt de aansprakelijkheid.'
De stelling is een feit.
Auteur
Hans van der Wouden, Senior specialist verzekeringstechniek
