Financieel adviseurs worden vaak geconfronteerd met klanten die tijdens hun relatie geld ‘vermengen’. Bijvoorbeeld bij de aankoop van een woning, bij een verbouwing, het aflossen van een lening, of een andere grote consumptieve besteding. Vaak gebeurt dat vermengen van vermogen onbewust. De ene partner betaalt meer dan de ander omdat die nu eenmaal ruimer bij kas zit. Dit kan later onvoorziene gevolgen opleveren bij een relatiebreuk of overlijden.
Een voorbeeld: een (echt)paar gaat verbouwen, de man steekt er 80.000 euro aan eigen geld in. X jaar later gaat het stel uit elkaar en dan ontstaat er discussie omdat de man dit geld terug wil, vóórdat de ex-partners de verkoopopbrengst van de woning delen. De vrouw maakt bezwaar: ‘Ik heb altijd voor de kinderen gezorgd en daardoor kon jij zoveel geld verdienen.’ Of: ‘Jij hebt wel de verbouwing betaald, maar mijn vader, die toen net met pensioen was, heeft meegewerkt.’ Of: ‘Jij wilde verbouwen, ik niet.’
Rechtszaak
Zo’n kwestie kan in een rechtszaak eindigen, met alle narigheid van dien. Tenzij partners hierover vroegtijdig afspraken gemaakt hebben. Een financieel adviseur kan zijn cliënten hierin terzijde staan. Bijvoorbeeld door bij grote investeringen een ‘overeenkomst vergoedingsrechten’ op te stellen. Of, als het om een lening gaat, een ‘draagplichtovereenkomst’.
Gedegen kennis vereist
Niet alle adviseurs hebben deze kennis in huis, maar steeds meer laten zich bijscholen op dit terrein. Daarbij kwam de vraag van meerdere BAVAM-polishouders of zulke adviezen wel onder de verzekering vallen.
Willem Jonkman, senior specialist Verzekeringstechniek bij de Vereende: “Verzekerden vroegen zich af of dit onderwerp wel onder financieel adviseren valt. Moet dit soort adviezen niet via een notaris gegeven worden? Wij zien dit echter als een verlengstuk van de werkzaamheden. Daarom hebben we een aantal clausules toegevoegd aan de BAVAM-polis, zodat de financieel adviseur ook hiervoor verzekerd is. Voorwaarde is wel dat de verzekerde gedegen kennis op dit gebied heeft.”
Certificaat
Die kennis wordt onder andere aangeboden door bureau Impact Opleidingen & Trainingen in de vorm van de training ‘Juridische valkuilen bij eigen woningbezit en relaties’. Jonkman: We hebben goede ervaringen met dit opleidingsinstituut; daarom hebben we afgesproken dat adviseurs die deze opleiding hebben gevolgd en een certificaat hebben ontvangen, zonder meer verzekeringsdekking krijgen. Ze moeten wel zelf aangeven dat ze het willen. Een verzekerde die deze opleiding niet heeft gevolgd kan ook dekking ontvangen, maar dan zijn wij kritischer bij de acceptatie.”
De eendaagse training is ontwikkeld door de Scheidingsdeskundige, een kenniscentrum – ook erkend door de Vereende – dat financiële professionals ondersteunt die betrokken zijn bij het scheidingsproces.
Hoge Raad
Jasper Horsthuis, oprichter en eigenaar van de Scheidingsdeskundige: “Financieel adviseurs kunnen een belangrijke rol spelen als er sprake is van vermengd vermogen. De Hoge Raad heeft in 2015 geoordeeld dat het vastleggen van vergoedingsrechten, ongeacht de relatievorm, vormvrij is. Dat betekent dus dat voor het maken van een afspraak over aan wie bijvoorbeeld de verbouwingskosten toekomen, je niet naar de notaris toe hoeft, die mag je gewoon zelf opstellen. Voor consumenten zelf kan dit misschien te moeilijk zijn, maar voor financieel adviseurs met de juiste opleiding en bouwstenen moet dat lukken.”
Draagplichtovereenkomst
Eerder al ontwikkelde de Vereende een andere clausule voor de BAVAM-polis: die over het adviseren bij en het opstellen van een draagplichtovereenkomst. Een draagplichtovereenkomst gaat om de vraag wie bij scheiden of overlijden de schuld voor zijn rekening neemt van een gezamenlijk aangegane lening. In de scheidingsbegeleidingspraktijk ontbreken in veel gevallen afspraken over interne draagplicht, zodat cliënten in een grijs gebied terechtkomen. Ook hiervoor ontwikkelde de Scheidingsdeskundige een training die Impact Opleidingen gaat aanbieden. En ook voor degene die zich helemaal wil toeleggen op de specifieke deskundigheid van scheidingsadviseur volgens het Register Erkend Scheidingsadviseur, is inmiddels een clausule in de BAVAM-polis opgenomen.
Actief klantbeheer
Vanzelfsprekend moeten stellen over de verdeling van geld en over draagplicht bij schulden al in een vroeg stadium afspraken maken – als ze gaan scheiden spelen er meestal hoog oplopende emoties mee. Daar past actief klantbeheer van de adviseur bij. En daar hebben, niet toevallig, veel adviseurs nu meer tijd voor. Horsthuis: “Nu de hypotheekmarkt is gekrompen, richten veel financieel adviseurs zich op andere facetten van hun werk. Ze doen er dus goed aan om eens in de zoveel tijd contact op te nemen met hun klanten met de vraag of die de afgelopen jaren nog belangrijke financiële keuzes hebben gemaakt. Scheiding is een gevoelig onderwerp, maar het kan bijvoorbeeld gecombineerd worden met andere te bespreken life events als overlijden en arbeidsongeschiktheid.”
Toolkits
De opleiding bij Impact voor de overeenkomst Vergoedingsrechten is in januari begonnen. “Het mooie aan de opleiding is dat er ook een aantal toolkits bij beschikbaar gesteld worden, waarmee je berekeningen kunt uitvoeren”, vertelt Rob Timmermans, directeur van Impact Groep. “De opleiding kwalificeert bovendien voor de verplichte Permanente Educatiepunten van de Stichting Erkend Financieel Adviseurs, en voor de CFP (Certified Financial Planner).”
Ook de verzekeringsclausule is sinds januari van kracht. Inmiddels komen er wekelijks aanvragen binnen bij de Vereende. Jonkman: “Ik zie vooral dat veel kleinere adviesbureaus zich melden.”
Horsthuis: “De Vereende heeft echt z'n nek uitgestoken, daar ben ik erg blij mee. Nu adviseurs weten dat ze verzekerd zijn, kunnen ze dit soort advieswerk echt in de praktijk gaan doen, en daarmee kunnen ze een groot maatschappelijk probleem, de vechtscheiding, verminderen.”