Aansprakelijk bij remmen voor dieren op de weg? Dit moet je weten

27 mei 2020 – Nu het Coronavirus steeds meer onder controle lijkt en de maatregelen versoepeld worden, nemen ook de verkeersbewegingen weer toe. Naast de toename van de verkeersbewegingen door gemotoriseerde voertuigen hebben ook de dieren de afgelopen tijd in toenemende mate gebruik gemaakt van het wegennet. Het kan dan ook voorkomen dat je je tijdens je autorit geconfronteerd ziet met een dier op de weg. Hoe zit het ook alweer met aansprakelijkheid bij een aanrijding met of ten gevolge van een dier?

Er zijn diverse scenario’s mogelijk waarbij een aanrijding ontstaat en waarbij op een zekere manier een dier is betrokken. Denk bijvoorbeeld aan een eendje dat op zijn dooie akkertje een weg oversteekt of een ree die plotseling de weg op komt rennen. Het dier zal bij jou een reactie uitlokken, doorrijden, remmen of uitwijken. Er kan dan schade aan jouw en andermans voertuig ontstaan doordat je plotseling remt en je achterligger niet op tijd tot stilstand weet te komen of omdat je uitwijkt en daarbij tegen een boom of ander voertuig rijdt. In dit artikel zullen wij twee wat oudere rechtszaken in dit domein nog eens kort onder de loep nemen.

Plotseling remmen voor overstekende dieren

Allereerst zullen wij nader stilstaan bij de situatie waarbij je plotseling krachtig remt voor een overstekend dier. De bestuurder achter je komt niet tijdig tot stilstand waardoor een aanrijding ontstaat. Ben jij aansprakelijk omdat je plotseling hebt geremd of is de achterop-rijder aansprakelijk?

In Nederland wordt veelal aangenomen dat de achteroprijdende bestuurder aansprakelijk zal zijn. In die gevallen bestaat het vermoeden dat de achterop-rijder niet voldoende op het weggedrag van zijn voorganger heeft gelet, onvoldoende afstand heeft gehouden of anderszins verwijtbaar heeft gehandeld. Dit kan anders zijn indien hem geen verwijt kan worden gemaakt.

Het Hof heeft zich over een dergelijke situatie uitgelaten en een aantal criteria meegegeven om de aansprakelijkheid in een dergelijke situatie te beoordelen.[1] Van belang is onder meer of de achterop-rijder door goed te anticiperen kon verwachten dat zijn voorganger zou gaan remmen. Daarnaast is van belang of er een verkeersnoodzaak was om te remmen. De vraag naar de aansprakelijkheid is dan ook niet zwart wit te beantwoorden maar is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Een verdeling van de aansprakelijkheid is in veel gevallen de uitkomst.

1] ECLI:NL:GHAMS:2006:BP6301, Eendjesarrest

Uitwijken voor overstekende dieren

Naast een plotselinge rembeweging komt het ook voor dat een bestuurder het stuur omgooit om een aanrijding met een dier te voorkomen. Hoe zit het dan met de aansprakelijkheid? De Hoge Raad heeft over een dergelijke situatie als volgt geoordeeld.[2]

Langs diverse snel- en provinciale wegen staan waarschuwingsborden voor overstekende dieren, bijvoorbeeld reeën of runderen. Dit blijkt ook wel noodzakelijk, jaarlijks vinden vele aanrijdingen met of door overstekende dieren plaats. Indien je plotseling een ree voor je auto ziet opdoemen, is het wellicht een menselijke reactie om het stuur om te gooien. Ook de Hoge Raad oordeelde dat je in een dergelijk geval menselijkerwijs niet zoveel valt te verwijten. Juridisch ligt dit echter anders. Het plotseling uitwijken wordt door de Hoge Raad aangemerkt als een gevaarlijke verkeersmanoeuvre. Juridisch gezien heeft dit veelal tot gevolg dat je, indien je in een dergelijke situatie schade aan een derde toebrengt, aansprakelijk bent. Vanzelfsprekend kan er ook bij een dergelijke situatie sprake zijn van omstandigheden die dit anders maken.

Moet je dan altijd over een dier heen rijden?

Nee, zeker niet. Het heeft natuurlijk vaak de voorkeur om tijdig voor het overstekende dier te remmen maar wel zonder daarbij jezelf en andere verkeersdeelnemers in gevaar te brengen. Zo kan het voor de aansprakelijkheid een verschil maken of je een directe noodstop maakte waar je achterligger niet op bedacht kon zijn of dat je een langere remweg gebruikte. Ook de situatie ter plaatse kan verschil maken. In een woonwijk moet een bestuurder eerder bedacht zijn op een remsituatie. Op de snelweg hoeft je achterligger minder snel te verwachten dat je remt voor overstekende eendjes. Goed anticiperen op het gedrag van de overige weggebruikers blijft dan ook altijd van essentieel belang.